ကဲဒါဆိုရင် ဘာလို့ အီတလီကို သွားလယ်သင့်လဲ့ဆိုတာ ပြိတ်သတ်ကြီးလက်ခံပါပြီလား ။ သမိုင်းချစ်သူတွေအတွက်ကတော့ Italy is a treasure trove ပါဘဲ။ နမူနာနောက်တခုထပ်ပေးမယ်ဗျာ။ နံမည်ကျော်စာရေးဆရာကြီး ရှိတ်စပီးယားဆိုတာ အင်္ဂလိပ်လူမျိုး။ သူ့သက်တမ်းတလျှောက်မှာ play ( ပြဇာတ်/ဝတ္တု) ၃၀ ခန့်ရေးခဲ့ရာမှာ ၆ပုဒ်က အီတလီမှာ ဇာတ်အိမ်တည်ခဲ့တာ။ It just proves how rich culturally Italy is! အမျိုးတွေကြားဖူးကြမှာပါ။ Romeo & Juliet (Verona), The Merchant of Venice, Alls well that ends well( Florence), Much ado about nothing(Sicily), Julius Caesar (Rome) နဲ့ Othello( Venice) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဥရောပ ကတော့သွားလည်စရာတွေအများကြီးပါ။ ဘဦးနောက်ဖြစ်နိုင်ရင် သွားချင်တာက စပိန်ပါ။ FC ဘာစီးလိုးနား နဲ့ FC ရီးရယ်မဒရစ် သွားပြီး ဘဖေတို့ မက်စိ တို့ နေမာ တို့နဲ့ တွေ့ချင်လို့မဟုတ်ပါ။ စပိန်က Europe နဲ့ Africa/ Arab တို့ရဲ့ cross road ဖြစ်နေခဲ့ဘူးလို့ ထူးခြားတဲ့သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေရှိလို့ပါ။ နောင်မှရေးပါ အုံးမယ်။
စနေ မနက် ရောင်းလှဲ့တာ နောက်ဆေးရုံ တခုက်ုကူးလာတယ်။ ဒီဆေးရုံက weekdays တုံးက partner က coverလုပ်တဲ့ဆေးရုံမို့ လူနာတွေကိုသိပ်မသိဘူး။ နဲနဲအချိန်ပိုပေးရမယ်။ ပထမဆုံးလူနာခန်းထဲကိုမဝင်ခင် partner ရေးပေးထားတဲ့ sign out ကိုထုတ်ဖတ်လိုက်တယ်။ အသက် ၄၀ ခန့်။ ငယ်စဉ်ထဲက type 1 diabetes (ဆီးချို) နဲ့ ကြီးပြင်းလာရသူမို့ End stage renal failure ရပြီး hemodialysis လုပ်နေရသူတဲ့။ Dialysis fistula နားမှာ cellulitis လို့ခေါ်တဲ့ infection ရထားလို့ IV antibiotics ရအောင်ဆေးရုံပေါ်ရောက်နေသူ။ vascular surgeon ကကြည့်ပြီး ပြည်မတည်သေးလို့ခွဲစရာမလို။ နောက် ၁-၂ရက်ဆို ဆင်းရတော့မှာတဲ့။ Diagnosis လဲရပြီးပြီ။ defined treatment plan လဲရှိပြီ။ response to treatment ကလဲရနေတဲ့ပုံဆ်ုတော့ ဒါမျိုးလူနာတယောက်ကို ရောင်းရတာ မြန်လေ့ ရှိတယ်။ ခေါင်းလဲသိပ်စားလေ့မရှိဘူး။ မြန်မြန်စမ်း, updated labs တွေ review လုပ် လူနာကိုရှင်းပြပြီး အများအားဖြင့် in and out 5-10 minနဲ့ အပြီးရှင်းလို့ရတယ်။ ဒီနေ့ အဲဒါမျိုး လူနာများပါစေလို့ ဆုတောင်းရင်း အခန်းတံခါးခေါက် တံခါးကိုတွန်းဖွင့်ပြီး လူနာခန်းထဲ လှမ်းဝင်သွားလိုက်ပါတယ်။
ကုတင်ပေါ်မှာ အသက် ၄၀ လောက်အမျိုးသားလူနာ တယောက်ရယ် အမေလို့ထင်ရတဲ့ အသက် ၆၀-၇၀ နှစ်ခန့် အမျိုးသမီးတဦးကတော့ ဘေးကထိုင်ခုံ ပေါ်မှာထိုင်နေပါတယ်။ လူနာကြည့်ရတာ အေးဆေး very comfortable ပါဘဲ။ ထုံးစံအတိုင်း ကိုယ့်ကိုကိုယ် ဘယ်သူပါဆိုတာ အရင်မိတ်ဆက်လိုက်ပါတယ်။ နောက်ပြီးလူနာကိုလဲ မေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးကြီးဟာ အမျိုးလား? ဆရာဝန်စမ်းနေတုံး အခန်းထဲမှာ သူမ ရှိနေတာကို လူနာက OK ရဲ့လားပေါ့။ Routine လုပ်နေကြတွေပါ။ လူနာကလည်း OK ပါတယ် အမေပါလို့confirm လုပ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ အမေက ဝင်ပြောပါတယ်။ “ Oh, we know who you are Dr Oo. By the way how is your baby girl doing?” ဘဦးတချက်တော့လန့် သွားပါတယ်။ ဘဦး မိသားစု(personal life) အကြောင်းကို အရမ်းရင်းနှီးတဲ့ နှစ်ရှည်လများ ကိုယ့်လူနာ ဖြစ်ဖူးတဲ့လူနာတချို့သာ တခါတလေ စကားစပ်မိလို့သိပါတယ်။ နောက်ဘဦးရဲ့သမီးဟာ အသက် ၂၁ နှစ်ရှိလို့ တက္ကသိုလ် တတိယနှစ်ရောက်နေပါပြီ။ သူ့ကိုယ် ခုချိန်မှာ ဘယ်သူမှ baby girl လို့မခေါ်တော့ပါဘူး။ “ Oh she is doing good, thank you” လို့ မရေမရာ ရောချဖြေလိုက်ရင်း လူနာကို ခပ်မြန်မြန်စမ်းလိုက်ပါတယ်။ ထင်တဲ့အတိုင်းဘဲ improving, on track as expected ဖြစ်နေတာတွေ့ပြီးအဲဒီအကြောင်းကို လူနာကို ရှင်းပြလိုက်ပါတယ်။ ထုံးစံအတိုင်း ဘာမေးစရာရှိလဲလို့ အပြီးသတ်မေးလိုက်ပါတယ်။ မရှိပါဘူးလို့လူနာက ပြန်ဖြေပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့်ဆိုရင် ဒီလူနာကိုကြည့်တာ / ရောင်းတာ ကိစ္စပြတ်ပါပြီ။ နောက်ထပ်ရောင်းစရာ လူနာတွေလဲတပုံကြီးကျန်သေးတယ်။ အခန်းထဲက ထွက်သွားရုံပါဘဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီလူနာမှာတော့ လိပ်ခဲတင်းလင်းလေးရှိနေသေးတာနဲ့ အခန်းထဲက တန်းမထွက်သေးဘဲ “ By the way how do you know about my daughter who is now 21?” လို့ မေးလိုက်ပါတယ်။
အရမ်းကို တခြားတဖက်ဖက်မှာ ထူးခြား ထူးချွန်နေသူတချို့ကတော့အဲဒါတွေမလိုပါဘူး။ ဥပမာ ဂေါက်သီးသမားTiger Woods (Stanford ကနေ ၂နှစ်နဲ့ထွက်သွား) တို့, 2002 Olympics Figure Skating champion Sarah Hughes ( Yale alumnus) တို့ပေါ့။ Florida Parkland high school mass shooting မှာ ဒဏ်ရာရပေမဲ့ကံကောင်းလို့ မသေတဲ့ David Hogg ဆိုတဲ့ကျောင်းသားတဦးဟာ gun control activist အနေနဲ့ တနိုင်ငံလုံး ကိုလှဲ့ပြီးသူ့အတွေ့အကြုံကိုဟောပြော, TV , radio တွေမှာ အင်တာဗျုး တွေပေး, စတဲ့ လုပ်ရပ် တွေကို activist တယောက်အနေနဲ့ ကျောင်းကနေ တနှစ် ( break) အနားယူလှုပ်ရှားခဲ့အပြီးမှာတော့ ကျောင်းပြန်လျှောက်ချိန်မှာHarvard ကသူ့ကို SAT အမှတ်နဲပေမဲ့လဲ ၂၀၁၉မှာ ကျောင်းဝင်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲလို exceptional circumstance ရှိတဲ့ကျောင်းသားမျိုးကတော့ ဒီဆောင်းပါးရဲ့ အကြံပေးချက်တွေကို လိုက်စရာမလိုပါ။
Columbia University, New York City.
၁။ ကျောင်းတွင်ယူခဲ့သော ဘာသာရပ်(classes/courses) နှင့်မိမိ ကျောင်းမှ အမှတ်စာရင်း(Grade Point Average/GPA)
GPA ဆိုတာတော့ လွယ်လွယ်ပြောရရင် အမှတ်ပါဘဲ။ ဘာသာရပ်တခုမှာ အမှတ် ၁၀၀ ရရင် အကြမ်းဖြင်း GPA 4.0 လို့ယူဆပြီး ၉၅မှတ်ရရင် GPA 3.95 လို့ယူဆကြည့်ပါ။ Ivy/top 10 ကျောင်းတွေက အားကစားတွေ/ လုပ်အားပေးတွေ/ အသင်းအဖွဲ့တွေ ဘာပဲ ပြောပြော academic ကောင်းဖို့ကတော့ basic အနေနဲ့ နဲနဲ လိုပါတယ်။US အထက ကျောင်းတွေဟာ တနိုင်ငံလုံး တပြေးညီ သင်ရိုးညွှန်းတန်းတခုထဲနဲ့သင် တာမဟုတ်ပါ။ ကျောင်းဘယ်လောက်ကြီးတယ် funding ဘယ်လောက်တောင့်တယ်ပေါ်တည်ပြီး ဘယ် course တွေကို ယူလို့ရမရ အခွင့်ရေးတွေ နဲနဲ ကွာပါတယ်။ ခြုံပြောရရင်တော့ အထက်ပါ ကောလိပ်များ ဝင်လိုသူကျောင်းသားဟာ challenging class လို့ခေါ်နိုင်တဲ့ ပိုမြင့် ပိုခက်တဲ့ class ၆-၇ ခုလောက်တော့ high school သက်တမ်း မှာ ပြီးထားသင့်ပါတယ်။အဲဒီ အတန်းတွေကို Advanced Placement (AP) class လို့ခေါ်ပါတယ်။ လွယ်လွယ် ရှင်းပြရရင်တော့ တက္ကသိုလ်ပထမနှစ် ဒုတိယနှစ်မှာ ယူရတဲ့ class တွေပါ။ ဒါပေမဲ့ ယူရုံနဲ့လဲ မပြီးပါဘူး။ အမှတ်/GPA လဲအဲဒီဘာသာမှာကောင်းရပါမယ်။ ခက်လို့ စာမလိုက်နိုင်လို့ GPA အရမ်းကျသွားရင် AP class ကိုမယူတာမှကောင်းပါလိမ့်မယ်။ကျောင်းသား တယောက် AP class ယူသင့်မယူသင့်ကို ၈/၉/၁၀ တန်းက အမှတ်တွေကိုသုံးသပ်ပြီး ကျောင်းကstudent counsellor တွေကလဲ အကြံပေး လေ့ရှိပါတယ်။ ပုံမှန်အတန်းတွေမှာ အများဆုံး ရနိုင်တဲ့ GPA က 4ပါ။ AP class ကိုတော့ adjusted လုပ်ပေးတဲ့အနေနဲ့ အမှတ်၁၀၀ အပြည့်ရရင် GPA ကို 5 အထိတက်ပေး လို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ကျောင်းတိုင်းမှာ မပြီးမဖြစ်ပြီးရမဲ့course/class တွေလဲရှိပါသေးတယ်။ ၄နှစ်အတွင်းမှာ အဲဒီ classes တွေမပြီးထားရင် AP ရဲ့ဘိုးအေ class တွေဘဲယူထားယူထား high school အောင်လက်မှတ် ထုတ်မပေးပါ။
ဥပမာ ပေးရရင် မစ်ချီဂန် အထက်တန်းကျောင်းတွေမှာ သင်္ချာမှာ Algebra 1 & 2, နဲ့ Geometry ကို ၄နှစ်အတွင်းမှာ ပြီးအောင်ယူရပါတယ်။ဒါက အနဲဆုံးလိုအပ်ချက်ပါ။ အင်္ဂလိပ်စာ မှာဆိုလဲ High school English 9,10,11,12 class တွေအနဲဆုံးပြီးရပါမယ်။ အဲဒီ class တွေက အမှတ်ပြည့် ၁၀၀ ရရင် အမြင့်ဆုံး GPA 4အထိရနိုင် ပါတယ်။ပုံမှန်ကျောင်းသား တယောက် ဟာဆိုရင် ဥပမာ ၉တန်းမှာ Algebra 1 နဲ့ English 9, ၁၀တန်းမှာ Algebra 2 နဲ့English 10. စသည်ဖြင့်ယူသွား ကြပါတယ်။ ကျောင်းကောင်းသွားချင်တဲ့ ကလေးကတော့ အဲဒီနှုန်းနဲ့ သွားလို့မရပါဘူး။ ဥပမာ ၉တန်းမှာထဲက Algebra 1&2, English 9&10, ၁၀တန်းမှာ Geometry နဲ့ English 11 & 12 စသည်ဖြင့်ပြီးအောင် ပိုများများ မြန်မြန် ယူထားရပါတယ်။ ဒါမှ ၁၁ တန်းလဲ ရောက်ရော Math AP class ဖြစ်တဲ့ Calculus တို့Statisticတို့, English မှာဆိုလဲ AP English literature တို့ AP English language and composition တို့ ဆိုတာတွေကို တက်ယူနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့ ကျောင်းတွေမှာ ဆိုရင် ကလေးက အလယ်တန်း ကျောင်းမှာ ထဲက စာလိုက်နိုင်ရင် accelerated class အနေနဲ့ Algebra 1 တို့ Algebra 2 တို့အထိ မြှင့်သင်ခဲ့တာလဲရှိပါတယ်။ အဲဒါ မျိုးဆိုရင်တော့ ကလေးက ၁၀ တန်းထဲကတောင် တချို့ AP class တွေစ ယူနေနိုင်ပါပြီ။
ဒါပေမဲ့ AP ယူရုံနဲ့လဲ မပြီးပါဘူး။ သင့်တော်တဲ့AP ကိုယူသင့်ပါတယ်။ ဥပမာ ကိုယ်က ကောလိပ် လျှောက်ချိန်မှာအင်ဂျင်နီယာလိုင်းလိုက်ချင်ပါတယ်ပြောပြီး ယူထားတာက AP Music Theory တို့ AP Psychology တို့ဆိုရင်လဲမကိုက်သေး ဘူး။ ဒီကျောင်းသားဟာ AP Physics တို့ AP Maths တို့ကိုယူထားသင့်ပါတယ်။ ထိုနည်းတူဘဲ AP တက်ယူပြီး စာမလိုက်န်ုင်လို့ GPA 2 လောက်ပဲရနေရရင် ပုံမှန် class ယူပြီး GPA 3 ရတာက ပို တာသွားပါလိမ့်မယ်။ AP class တွေ တက်မယူခင်မှာ ကိုယ့်ကျောင်းက သတ်မှတ်ထားတဲ့ မပီးမဖြစ် class တွေကိုလဲ မလွတ်သွားရအောင်သတိထားရပါမယ်။ ဥပမာ physical education 1 credit တို့ social study credit တို့, reproductive health 1 credit တို့စသည်ဖြင့်ပေါ့။ AP class ယူသူတွေဟာ ကိုယ့်ကျောင်းက အပါတ်စဉ် လစဉ် စစ်ဆေးပြီး ရတဲ့ကျောင်း GPA အပြင် နှစ်ကုန်ရင် တနိုင်ငံလုံးမှာစစ်တဲ့ College board ကကျင်းပတဲ့ ( အစိုးရစစ်နဲ့ ကျောင်းစစ် ကွာသလိုမျိုးပေါ့) standardized AP test ကို ဝင်ဖြေခြင်ရင် ဖြေလို့ရပါိတယ်။ မဖြေမနေရတော့မဟုတ်ပါ။ အဲဒီကရတဲ့ grade ကိုတော့ ကျောင်း AP class မှာရတဲ့ GPA ထက် Ivy and top College တွေက ပိုယုံကြည်တန်ဖိုး ထားလေ့ရှိပါတယ်။ ကျောင်းရဲ့ GPA ကတကျောင်းနဲ့တကျောင်း အမှတ်ပေးပုံချင်း နှိုင်းယှဉ်ရခက်လို့ပါ။ တွေးကြည့်ရင် မဆန်းပါဘူး။
ကျွန်တော့သမီးဟာ ၂၀၂၀ခုနှစ်မှာ အထက်တန်းကျောင်းပြီးလို့ Stanford University ကိုတက်ခွင့်ရပါတယ်။ ဒါတင်မက Harvard နဲ့ Yale ကလည်းဝင်ခွင့်ရပါတယ်။ သမီးက Stanford ကိုပိုကြိုက်လို့ ကျန်တဲ့၂ခုကိုမယူပါ။Stanford မှာလဲ ကြိုပေးတဲ့ early admission processes နဲ့ဒီဇင်ဘာလထဲက သမီးက အဖြေသိရပြီးသားပါ။ ဆိုလိုတာက ကံကောင်းပြီး Ivy Colleges တွေအကုန်လိုက်လျှောက်ပြီးမှ ကျောင်းတကျောင်းကျောင်းနဲ့ချိတ်သွားတဲ့ကျောင်းသား မျိုးမဟုတ်ပါ။ သမီးရဲ့ CV/ Resume/ application ဟာ strong ဖြစ်ကြောင်းထင်ရှားနေတာမို့ သူတို့( admission officers) ဘာတွေ ကြည့်တတ် လိုချင်တတ်လဲဆိုတာ ကျွန်တော်က နဲနဲ မှန်းလို့ရနေပါပြီ။ နောက်တခုက ကျွန်တော်နဲ့ သမီးကလဲ ၄နှစ်လောက်ကြိုပြီး ၉တန်းတက်ကထဲက ကောလိပ်လျှောက်ဖို့ကို စီမံကိန်းချ, လိုအပ်တာတွေကို လေ့လာ research လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အချိန်ပေးမယ် အင်္ဂလိပ်လို ဖတ်မယ်ဆိုရင် ကောလိပ်ဝင်လမ်းညွှန်စာအုပ်, ဆောင်းပါးတွေ ရိုက်သတ်မကုန်အောင်ရှိပါတယ်။ ထိုလိုလူတန်းစားတွေအတွက် ကျွန်တော့ဆောင်းပါးက သိပ်အရေးပါမှာမဟုတ်ပါ။ ကျွန်တော်ကလဲ ထိုလူတွေအတွက်မရည်ရွယ်ပါ။ သိလိုတဲ့မြန်မာမိဘများကိုသာရည်စူးပါတယ်။ ကိုယ်ချင်းစာလို့ပါ။ ကိုယ်တွေ လက်ထက်တုံး ကလဲ စာအုပ်တွေလိုက်ဖတ်, အသိတွေထဲက သမီးထက်အတန်းကြီးသူတွေ top ten university ဝင်သူတွေကို ဘယ်လိုပြင်ဆင်ကြသလဲဆိုတာတွေကိုလိုက်မေးမြန်းစုံစမ်းခဲ့ပါတယ်။ Privacy ကြောင့်နံမည်တော့မတပ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ထိုကျောင်းသူကျောင်းသားလေးများကိုကြည့်ရင်လဲ Ivy ကျောင်းတွေကဘာကို လိုချင် လဲဆိုတာနဲနဲ အိုင်ဒီယာ ရေးရေးလေးရလာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ကြိုပြောပါမယ်။ ဖြတ်လမ်း , အလွယ်လမ်းမရှိပါ။ အဲဒါကိုမှသိချင်ရင်တော့ အချိန်ကုန်ခံပြီး ဒီဆောင်းပါးဆက်မဖတ်ပါနဲ့။ ကလေးကိုယ်နှိုက်က လိုချင်ကြိုးစားမှဖြစ်ပါမယ်။ အားထုတ်ရကျိုးနပ်အောင်သာ ဒီဆောင်းပါးကလမ်းညွှန်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ထပ်ပြောပါမယ် don’t continue reading this blog if you are expecting to find a short cut for there is none in this blog. သူများထက်ပိုကြိုးစားရပါတယ်။
ကျွန်တော့်စာရေး ဝါသနာကို ခင်သူတချို့သိပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၅ နစ်ကျော်ကလဲ မြန်မာပြည်မှ ပြည်ပထွက်လုပ်ကိုင်ပညာရှာလိုသူ ဆရာဝန်ငယ်များအတွက်လမ်းညွှန်အနေနဲ့ နိုင်ငံပေါင်းစုံ မှာ ဆေးလောကရဲ့ training and work opportunities ကို နှိင်းယှဉ်ပြပေးထားတဲ့ ဆောင်းပါးရှညိကြီးတခု ၃-၄ပိုင်းခွဲပြီး ရေးခဲ့တာဟာ အသုံးကျတယ်ဆိုပြီး အတော်လူကြိုက်များခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဟာကတော့ အင်္ဂလိပ်လိုပါ။ ” In search of a promised land, the Burmese medical nomads” ဆိုတာ ဂူဂယ်လုပ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ခုလဲ ၄ ပိုင်းလောက်ခွဲရေးရပါလိမ့်မယ်။လွတ်လပ်စွာ share နိုင်ပါတယ်။ Cut and paste တော့မလုပ်စေချင်ပါ။ မူလစာရေးသူပျောက်သွားမှာစိုးလို့ပါ။Creditလိုချင်တာထက် facts တွေကို အယူလွဲ, အဓိပ္ပါယ်ကောက်လွဲမှာစိုးလို့ပါ။ share ဆိုရင် လိုအပ်ရင်မူလစာရေးသူက comment တွေကို လိုက်ပြီး ဖြေရှင်းပေးလို့ရသေးလို့ပါ။ အကျိုးမရှိကန့်လန့်တိုက် comment တွေတော့ရှင်းဖို့အချိန်ပေးမှာမဟုတ်ပါ။ အသုံးမတဲ့သူတွေကျော်သွားကြပါ။ facts/ အကြောင်းအချက်များ လိုအပ်မှားယွင်းလို့ ထောက်ပြခြင်းမျိုး ကိုတော့ အချိန်မရွေးကြိုဆိုပြီးမှားနေတာကိုပြင်ဖို့ ဝန်လေးမဲ့သူမဟုတ်ပါ။နောက်ဆုံးတခုကတော့ affirmative action ရဲ့ပံ့ပိုးမှုနဲ့ ဝင်ခွင့်ရတဲ့ နည်းလမ်းကိုတော့ ကျွန်တော် ဒီဆောင်းပါးမှာbeyond the intended scope မို့ဆွေးနွေး ညွှန်ပြမှာမဟုတ်ပါဘူး။
Ivy League ထဲမှာပါတဲ့ ကျောင်းတွေကတော့ Brown University, Columbia University, Cornell University, Dartmouth College, Harvard University, University of Pennsylvania, Princeton University နဲ့ Yale University တို့ဖြစ်ပါတယ်။ အကုန်လုံး Northeast USA မှာရှိပြီး နိုင်ငံဟာ အင်္ဂလိပ်ကိုလိုနီဘဝမှာ ရှိစဉ်က ဖွင့်ခဲ့တဲ့ကျောင်း ဟောင်းဟောင်းကြီး တွေပါ။ နောက်ပေါက် Stanford University ဟာ Ivy League ထဲမှာမပါပါ။ သူကPalo Alto လို့ခေါ်တဲ့ San Francisco နားကမြို့လေးမှာ ရှိပါတယ်။ သို့သော် ကျောင်းဝင်ခွင့်နှုန်းအနဲဆုံး/အခက်ဆုံးနဲ့ USA ရော ကမ္ဘာမှာပါ စာရင်းပြုစုတိုင်း prestigious အဖြစ်ဆုံးထိပ်ဆုံးမှာ သူတလှဲ့ ကိုယ်တပြန် ရှိနေလေ့ကတော့ Harvard နဲ့ Stanford တို့ဖြစ်ပါတယ်။ Stanford က STEM လို့ခေါ်တဲ့ သိပ္ပံနည်းပညာ တွေမှာနဲနဲပိုအားသာပြီး Harvard က ဥပဒေရေးရာ, နိုင်ငံရေး , liberal arts ဘာသာရပ် တွေမှာနဲနဲပိုအားသာပါတယ်။
Ivy ကျောင်းတွေထဲမှာတင် ဝင်ဖို့ခက်တာနဲ့ prestigious ဖြစ်တာကိုယှဉ်လိုက်ရင် အုပ်စု၂ခုကွဲနေပါတယ်။Columbia, Harvard, Princeton, U Penn နဲ့ Yale က ကျန်တဲ့၃ခုနဲ့စာရင် နဲနဲပိုဝင်ခွင့် ခက်လေ့ရှိပါတယ်။ ပိုPrestigious ဖြစ်တယ်လို့ယူဆခံရ ပါတယ်။ အဲဒီအပြင် Ivy နည်းတူ ဝင်ဖို့ခက်, prestigious ဖြစ်ပြီးနိုင်ငံရဲ့ top 10 schools ထဲမှာပါတယ်လို့ ယူဆခံရတဲ့နောက် ကျောင်း ၂-၃ ခု ကတော့ Massachusetts Institute of Technology ( MIT) , California Institute of Technology ( CalTech) နဲ့ University of Chicago တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက်top 15 to 20တို့, top 25 တို့ကတော့စာရင်းပြုသူပေါ်တည်ပြီး ဘယ်ကျောင်းတွေပါတယ်ဆိုတာ နဲနဲစကွဲပြားအငြင်းပွားစရာလေးတွေရှိလာပြီမို့ ဒီဆောင်းပါးထဲမှာ မဆွေးနွေးတော့ပါ။ နောက်ဆုံး publicly available data အရ ၂၀၁၈ မှာ ကျောင်းလက်ခံ နှုံးထားတွေကတော့ Stanford 4%, Harvard and Princeton 5%, Columbia and Yale 6%, CalTech and MIT 7%, Brown and U Penn 8%, Cornell 11% တို့ဖြစ်ပါတယ်။
ကောလိပ်ကျောင်းလျှောက်မှု အချိန်ဇယား (timeline)
USA မှာ အထက်တန်းကျောင်းက ၉-၁၂ တန်း ၄နှစ် တက်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Freshman, Sophomore, Junior နဲ့Senior နှစ်တွေလို့ ပိုလူအသုံးများပါတယ်။ Top 10/ Ivy College တွေဝင်ခြင်ရင် ၉တန်းထဲက ဘာလုပ်မယ်, ဘာclass/courses တွေယူမယ်ဆိုတာ စဉ်းစားစီစဉ်သင့်ပါပြီ။ အဲလို စီစဉ်မှ တကယ်ပိုအရေးကြီးတဲ့ ၁၁-၁၂တန်းကျရင် ကိုယ်ယူသင့်တဲ့ class တွေယူနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ Advanced Placement လို့ခေါ်တဲ့ AP class အနဲဆုံး ၆-၇ခုတော့ high school သက်တမ်းမှာ ယူထားပြီးဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချို့ AP တွေက ယူချင်တိုင်း ယူလို့မရပါဘူး။ Prerequisite class လို့ခေါ်တဲ့ သူ့မတိုင်ခင် အောင်ပြီးသား course တွေရှိရပါမယ်။ ဒါကြောင့်မို့ လိုမယ်ထင်တဲ့ class တွေကို ၉-၁၀ တန်းမှာ ရွေးယူထားသင့်ပါတယ်။ နောက် extracurricular လို့ခေါ်တဲ့ အသင်းအဖွဲ့လှုပ်ရှားမှုတွေ, student government လို့ခေါ်တဲ့ ကျောင်းကောင်စီ တွေမှာပါဝင်လှုပ်ရှားချင်ရင်လဲ ၉တန်းလောက်ထဲက အသင်းဝင်အနေနဲ့ စပါဝင်ထားမှ ၁၁-၁၂ တန်းမှာ ကိုယ်က ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနေရာ( leadership position) ကို ဝင်အရွေးခံပြီး ရဖို့ အခွင့်အလမ်းရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။
(This story is dedicated to the youths of Myanmar who risked their lives during the 1988 uprising. Many perished on the streets of Rangoon and in the jungles of Thai-Myanmar border. Many eventually relocated to third countries and some discovered love and soul mates along the way. The story was written in the winter of early 2012 when the secretary Clinton made a historic trip to Myanmar. Since then, further changes had taken place in the political landscape of Myanmar and sadly history may be repeating again with the 2021 military coup, birth of PDFs and the recent Russian invasion of Ukraine reversing the course of Glasnost. Some of the narrative in the story may seemed a bit outdated but the general theme and the characters in the story still ring true.)
I follow the Moskva
Down to Gorky Park
Listening to the wind of change:
Those are the opening lines of one of Maung Ba Oo’s favorite songs, “Wind of Change” by the German band “Scorpions”. Of course, it is preceded by the famous “whistle” chorus. Supposedly the band’s front man Klaus Meine wrote this song during his visit to Moscow in 1989 in a tribute to the Perestroika and Glasnost fever that was sweeping across the Russian landscape under Mikhail Gorbachev at that time. He said he was following the river Moskva heading down to the famous Gorky Park while listening to the wind of change all the way long. How befitting? It was an instant hit and also became a song that Ba Oo had immensely enjoyed while wondering when he could sing a similar song for his country too.
Buddhism teaches that “Nothing is permanent”. He sincerely hopes that it applies true to the recent changes in his motherland Myanmar which is formerly known as Burma. It has been long overdue. The winds of change took place in the rest of the world quite a while ago starting from the collapse of the Berlin Wall to the end of the communism, to the fall of many dictatorial regimes in the Eastern Europe and capping with a recent Arab Spring in 2011. And for once it seemed Myanmar too was heading in the same direction with the democracy movements in 1988 that he had participated. Many had thought Myanmar would be joining the rest of the world during the last few days of the cold war. But the uprising was brutally crushed and subsequently things became even worse than the former socialist cum military regime of 1962-88. Yet the glimmer of hope had always been the resilience of his countrymen and women led by Daw Aung San Suu Kyi, the activist, who was put under house arrest for close to 16 of the last 23 years. For most of the Myanmar people, she is simply known as “The Lady”. But the current crop of Myanmar generals who had formed a civilian government a year ago seemed more reform minded than before leading to a recent shift of political winds in Myanmar. Are we finally witnessing a “Myanmar Perestroika”? Is the “military dictatorship” in Myanmar entering its final chapters? He is cautiously optimistic that a new era may be ushering in. Will he be able to hum his favorite song “Wind of Change” all once again? And how about his own intimate moments of that era? Suppressed memories of the past two decades escaped to the realms of the present day. But a little synopsis of recent changes in Myanmar has to come first to give a perspective to those who are unfamiliar with the country.
Moscow, Russia.
For starters, the nightmare began in 1962 when General Ne Win came into power following a military coup. Since then and till 1988, there were many instances where the citizenry came up protesting his dictatorship but none ever came close to toppling him and his sham socialist government till 1988 at which point people thought they had finally seen the dictatorship at its deathbed. But they were inexperienced, fractious, disunited and perhaps euphoric. Or the military was more brainwashed than they had believed. Another coup by the army ended the uprising by brutally shooting down thousands of protesters. Daw Su (Aung San Suu Kyi), the daughter of the national hero General Aung San who fought against the British imperialism, was one of the main opposition leaders if not the main one. But she had just returned to Myanmar the previous year from decades long stay in overseas after getting married to an English man and raising a family in England. She hadn’t laid down her roots deeply yet in a sense. But she decided to continue fighting for the people of Myanmar instead of returning to her cozy family life in the west. She paid dearly for that decision. For the next 23 years, she and her political party were constantly harassed by the military government led by successive generations of generals. She was put under house arrest by the ridiculous laws that could only exist in a country like Myanmar. She was offered a permission to leave the country at any time should she desired. But she knew that she would never be allowed back once she had departed Myanmar. So, she put up with the hardships and stayed on. She was almost assassinated at one point. Her sons grew up without a mother during those times and her husband passed away from cancer in her absence. Of course, all those sacrifices didn’t go unnoticed. Where many other opposition leaders faded away or retired one after another, her star kept on shining year after year. The whole country adored her. She was offered countless awards from the international community including a Nobel Peace Prize in 1991. She had inspired a whole generation of world’s leaders. Yet the military government remained unfazed throughout those years. Sanctions from the west didn’t flinch them. United Nations was powerless despite repeatedly sending special envoys. As years passed it seemed Myanmar was going to witness the leader waste away by simply growing old. Or so most thought till the early 2011.
The military held a rigged election in November 2010. Surprisingly the new civilian government led by a former fourth tier general, U Thein Sein, had broken away from the shadow of the past generals and had introduced reforms, albeit in baby steps. They first released Daw Su followed by a few other political prisoners. They had given more media freedom allowing citizens to criticize the government, again in Lilliputian natures. But those meant a lot in the tumultuous short history of modern Myanmar given how repressive the previous regimes were. Granted there still are thousands of political prisoners behind the bars. They have a track record of breaking promises and cheating the international community. They had played the bad cop, good cop scenario before (for example between General Khin Nyunt and the other hardliner generals) fooling the rest of the world. But the single most difference this time is U Thein Sein’s public recognition of Daw Su and the admission that he had talked to her and that he was willing to work with her for the benefit of the country during the recent ASEAN Bali conference. Previously Daw Suu was treated as if she didn’t exist and most often referred to as “that woman” in the official media. Of course, the equal credit goes to Daw Su. Gone are the early days of her party which had publicly asked for a Nuremberg style court martial of the former military leaders for their handling of 8888 affair where many protesters were shot to death. That had made the hard liners in the military very queasy and provided no room for the moderate military leaders to maneuver or negotiate. This time she had kept a firm stance but a low profile. She had remained mum about her former staunch demands such as the present government be dissolved or her party be handed over the power to form a new government since it won the election in 1990 the results of which the former military regime had nullified. And despite her many years of detention, she remained magnanimous and offered her availability for discussion on national reconciliation at any time. For the record, U Thein Sein’s government still has a long way to go from achieving the state of a truly reformed institution or a real Perestroika before he can be bestowed with the title Gorba Sein! And the constitution based on which this civilian government was elected still had many flaws.
But encouraged by such a shift in the political winds, the Obama administration and the United States had taken a huge gamble in deciding to reward Myanmar in their carrot and stick strategy. They didn’t want Myanmar to become a China’s minion either. First came the East Asian and Pacific Affairs Assistant Secretary Kurt Campbell’s visit to Myanmar followed by the nomination of Derek Mitchell as Special Representative and Policy Coordinator for Myanmar in mid-2011. But the most profound policy shift came in November 2011 when President Obama announced that he will be sending the secretary of state Hillary Clinton to Myanmar. That was huge since USA didn’t even have an ambassador anymore in Myanmar. In protest of the oppressive military regime, the United States had long downgraded its representation in Myanmar by recalling its ambassador in the 90s. Its highest diplomatic officer in Myanmar had been a Charge d’Affaires. Economic sanctions had been put in place and the State Department had banned issuing visit visas to the high-ranking Myanmar government officials. The last time a high-ranking US government official such as a secretary of state visited Myanmar was fifty-five years ago by the then secretary John Dulles. So, this was historic. Finally in the first week of December secretary Clinton visited Burma for three days meeting with both U Thein Sein and Daw Aung San Suu Kyi. The graceful pictures of the world’s two most famous women hugging each other affectionately were plastered in the front pages of all the major newspapers and will ever be enshrined as wall posters at many Myanmar households. And Secretary Clinton was followed by a flurry of visits by other notables that included British Foreign Secretary William Hague, which was another first in the past fifty years and the billionaire activist George Soros within the past few weeks.
Understandably there are many doubters given the bad rap of the military regime. Some worried that the west and the opposition were giving in too soon and too much. But for Ba Oo, this is the right path to be pursued. Look at how many decades Myanmar had lost already due to internal infightings? From the rice bowl and the most educated of the south East Asia to one of the world’s poorest countries in fifty years. Do we want to waste another twenty years remaining in a stalemate? A change of course is direly needed. He wants to be cautiously optimistic while standing fully behind Daw Suu. And he wants to be able to whistle his favorite song again, just like he was in England in the 90s. A walk down the memory lane became inevitable.
Following the 8888 uprisings, like many young students and intellectuals who had participated in the movement, he ran away to the Thai-Myanmar border with a dream of forming a student army when military started the crackdown. But life in the jungle was much tougher than expected for a city slicker like him. He then was a freshly minted idealist medical doctor who had graduated from the Institute of Medicine, Rangoon just the year prior. Revolutionary fever rather disappeared quickly when one had to battle malaria, soaking monsoon rains, constant hunger, lack of funds, political bickering among the fellow freedom fighters and a vastly outnumbered and out armed Myanmar Army in the jungles along the Thaungyin River (Moei River) and the Karen Hills on a daily basis. He very soon learned the bitter truth about the fatal flaw in their strategy too. It was that they would never be able to liberate the nation in this armed struggle format. The last straw was when his close friend platoon medic Tun Myint of ABSDF Regiment 102 was killed by a friendly fire in the Battle of Naw Ta. He swallowed the pride, admitted to himself that he is no Che Guevara and decided to quit then. He gave up the arms, slipped into Thailand via the Three Pagoda Pass, applied for a political asylum through the United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) and was eventually relocated to England. He also decided to resume and focus on his medical career there.
It was the Christmas weekend of 1991 in England. By then he had passed the arduous Professional and Linguistic Assessment Board (PLAB) exam, suffered through the initial hardships of an immigrant doctor, earned his stripes and had finally secured a job working as a senior house officer at Cumberland Infirmary in Carlisle, a city in northern England. A lot of changes were taking place in the Eastern Europe then. The communism was in its last flicker. The Berlin wall had come down reuniting the two Germanys. Solidarity movement leader Lech Walesa had just become the president of Poland. Perestroika and Glasnost were common household words. Gorbachev was more famous than Madonna. Befittingly the German band “Scorpions” had released its power ballad “Wind of Change” which became very popular at the discos especially as a song for the last dance. It became one of Maung Ba Oo’s favorite songs too.
Those days, the National Health Service (NHS) of England provided free accommodation to its junior doctors who were singles. Usually, it would be a tiny flat (apartment) with 3-4 bed rooms, a shared common area, a kitchen and a few bath rooms. Maung Ba Oo’s team was on call for that Christmas weekend of 1991. Everyone except the on-call persons had left the hospital for the holidays. His house officer for the past three months was a German girl named Kristin with whom he had grown quite close to. Unlike in the USA, UK teams were small and remained the same for 4-6 months whereas the team changes every month in USA. No wonder the house officers (interns) and the senior house officers (residents) often became quite close. Living in the hospital accommodation provided a college dorm atmosphere and improved the camaraderie too. In many nights it would not have been unusual to find a houseman knocking a couple of doors at 10 o’clock to start up an impromptu party. Half of the party goers were student nurses from the nearby nurses’ residences. Such were the days.
The workload at the hospital had been light that day and both finished work in the wards quite early in the evening. The Casualty (British term for the ER) looked promisingly empty. They had expected a quiet night and decided to return to their rooms. Kristin who lived in a different flat had invited Ba Oo to come over to her place after dinner to watch a few classic Christmas flicks. He decided to bring along a bottle of wine. That night somehow his shower took a couple of minutes longer than the usual and he was also found to be suddenly searching for his cologne bottle which he had otherwise used only about once a month. Snowflakes were coming down on his way across the lawn that divided the two flats. As expected, none of her flat mates were there, visiting their families during the holiday season. They had the living room and the TV all to themselves. Kristin must have just come out of the shower too. Her brunette hair looked still wet. She complimented on his cologne and asked what brand it was. He was quite embarrassed since it seemed too obvious and also since he couldn’t remember the name of his own cologne. She looked very casual in jeans and a simple blouse. She took out a plate of Liverwurst Pate’ and some crackers. Ba Oo opened his Pinot Noir and they both plunked down on the living room sofa after settling the drinks and the food on the table. As usual, the movie “It’s a wonderful life” was on the TV. Both of them had watched the movie before and knew the story line. So, they paid only a casual attention to the movie and started chatting. By then they had somewhat gotten to know each other’s personal lives after working together for the past three months. She had a boyfriend in Germany and planned to return to Germany for good within the next few months. She met her boyfriend after the German reunification and he was from former East Germany.
Hence the fall of Berlin wall had a special meaning to her. But she had also claimed that similar to the country’s reunification hiccups, the relationship had been more challenging than she had expected. They hadn’t met each other for a few months and she didn’t want to elaborate further. As for Ba Oo, he couldn’t tell much. He pretty much felt like a vagabond at that point, not knowing anybody in England. He didn’t know where he would end up eventually, returning to Myanmar if the political situation improved or move to America or to try to stay put in England. He had not been able to reach any of his family members for a few years. She was quite familiar with Myanmar and also of his past life as a student rebel, a topic that came up quite regularly in the conversations. She was more optimistic than him on reforms coming to Myanmar very soon, just like in her boyfriend’s country.
The topics were much more varied that night. They talked about the colleagues at the hospital, some light hearted gossips about other people, own hobbies, the site of the next hike they should go, food, music and movies while emptying the bottle of Pinot Noir between the two of them. It was getting close to midnight. Both had become a little tipsy. She would drift and leaned on his shoulder time and again. Next the song “Wind of Change” popped up in their conversation. Turned out it was one of her favorite songs too. Ba Oo mentioned that once his country become free and democratic, he would rewrite the lyrics as “I follow the Irrawaddy, down to Mandalay, listening to the wind of change”. Then he imitated the famous whistle. She chuckled and accused him of plagiarism but suggested they play the song as she had a CD of the album. She said it was a nice song for a slow dance. Somehow Ba Oo blurted out, “Then why don’t we dance to the song now?” Before he knew what he was doing, Ba Oo had turned off the light and was standing in the middle of the living room waiting for her to join him. Then suddenly the fear set in. What if she had taken this as an unwanted advance? This rejection was going to be quite painful. But to his pleasant surprise, she slowly got off the sofa, turned down the volume and joined him for the dance. She put her left hand on his shoulder and he had his right hand on her waist. In no time both were moving in harmony to the tune of music in near darkness. The only light came from the faint night lamp in her bedroom nearby. She rested her head on his shoulder with eyes closed. Her hair with a sweet citrus fragrance from the recent shampoo was brushing his face. Soon both bodies were locked in an embrace. She was warm and soft. He caressed her shoulders. She gently lifted up her face. Instinctively, he kissed her lips softly and found no resistance. They were sweet and warm. She responded in earnest. Two hungry hearts had met their equals. He held her even tighter. He kissed her passionately as if there were no tomorrow.
Outside the snow fall had become thicker. The crescent moon didn’t provide much of its usual silver-coated rays to ignite the night or bathe the room they were in. The whole world seemed to have stood still except for their heaving breaths. Even the music sounded mute. Occasionally they could hear the distant chime of the church bells. Finally, the song came to an end. Yet no one let go the other and they just didn’t care. Everything seemed to have drifted away in a slow motion. It was serene. The night was long and a journey had just begun.
